Vertrouw vooral je bubbel niet
Oké, gaat ie. Ik begeef me op glad ijs. Ik had me pertinent voorgenomen om mijn kop niet boven dit precaire maaiveld uit te steken. In ‘de grote nationale debatten’ hoor je één grote groep zelden of nooit; die van het weldoordachte midden. Het verstand.
In een samenleving die – aangewakkerd door social media – óf zwart óf wit schreeuwt, is het midden vooral angstig. Je wordt als je je uitspreekt namelijk onherroepelijk met de dood bedreigd of als een achterlijke weggezet. Wellicht merk je dat ik elk woord weeg. Best lastig, als je jouw boodschap met mooie zinnen wilt vertellen.
Iedereen mag een mening hebben. Twijfel is goed, kritisch zijn ook. Vertrouwen hebben ook. Als je niks en niemand vertrouwt, blijven alleen complottheorieën over om in te geloven. Als je op social media alleen maar op A klikt, krijg je alleen maar meer A. En als A fake news is, krijg je alleen maar meer fake news en bevestiging daarvan. Als je de NOS niet vertrouwt moet je eerst voor jezelf bewijzen waarom ze jouw vertrouwen niet hebben.
Wie geen vertrouwen heeft in de feiten, heeft nergens vertrouwen in. Dat is een dieper liggend probleem. De ironie is dat als je nergens vertrouwen in hebt, je ook geen vertrouwen hebt in jezelf. En vertrouwen is de basis. Je kunt niet vertrouwen als je jezelf niet vertrouwd om te geloven wat empirisch bewezen is. Als je zoekt naar ‘bewijzen’ voor jouw theorieën, ben je verplicht te zoeken naar hoe de RIVM en wetenschappers wereldwijd haar eigen onderzoeksresultaten verifieert en borgt.
Maar op de digitale platforms van deze nieuwe wereld volgen we liever dansdocenten die de waarheid wel in pacht hebben. Geven we duimpjes omhoog aan influencers die lak hebben aan welke maatregel dan ook: #ikdoennietmeermee. Volgen we individuen die het podium grijpen waar ze al zo lang naar smachtten. Een ziekelijke zucht naar volgers en aanhangers onder het mom van ‘laat je niet naaien door de overheid’. Sta je in Haarlem op een veldje je vrijheid te vieren.
In een tijd waarin zoveel onzeker is liggen de vertrouwelingen zonder vertrouwen in zichzelf voor het oprapen. Mensen die zeggen kritisch te zijn, maar niet naar hun eigen mening. Alleen naar de mening van de ander, zodra die mening niet strookt met hun mening. Zwart vs wit. Twee uitersten die niet langer bij elkaar worden gehouden door een weldenkend midden. Omdat het weldenkend midden moest ‘oppleuren’.
Met uitersten valt niet te redeneren.
Het is de mens eigen om te wijzen naar de zondebok. Machteloosheid is een machtig gevoel. Iemand moet de prijs betalen voor wat jou wordt aangedaan. Niet jij bent schuldig, maar hij. Je hoofd is bezeten door een gevoel waar je geen controle over hebt, iemand of een instantie de schuld geven geeft je die controle terug. Dubbel en dwars. Testosteron. Macht. Opluchting. Dat rechtvaardigheidsgevoel laat je je niet afpakken door de feiten.
Wie niet durft te vertrouwen op de wetenschap en de maatschappelijke vertaling daarvan door de politiek van de feiten naar voorwaarden en regels stapt naar de rechter. Ook daar krijgen ze nee op het rekest. En ironisch genoeg is dat precies het antwoord dat ze nodig hebben om te zeggen; zie je, klootzakken. Allemaal.
PS de foto is gemaakt in 1989 tijdens een optreden van de band Sacred Reich. Het leek me destijds een goed idee om een wegwerpcamera mee te nemen in de moshpit. Een dergelijke drukte is nu bijna niet meer voor te stellen.
